Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego XXIII, Kraków 2020

Paulina Kamińska

dr, Uniwersytet Łódzki

ORCID: 0000-0002-1374-6202

Obwieszczenia o znalezieniu zwłok w świetle „Dzienników Urzędowych Województwa Mazowieckiego” z lat 1816–1830

s. 201-220

DOI: 10.48269/2450-6095-sdpipp-23-010

Streszczenie

Obwieszczenie o znalezieniu zwłok jest instrumentem władzy publicznej mającym na celu identyfikację nieznanej z imienia i nazwiska osoby zmarłej. W Królestwie Polskim w badanym okresie obwieszczenie wykorzystywane było przede wszystkim w postępowaniu karnym. Postępowanie w sprawie znalezienia zwłok prowadzone było na podstawie przepisów Ordynacji Kryminalnej Pruskiej z 1805 r. W przypadku zgłoszenia o znalezieniu zwłok, władze publiczne w myśl przepisów miały przeprowadzić określone czynności. Jeżeli tożsamość osoby zmarłej była nieznana, przepisy przewidywały obowiązek publikacji obwieszczeń w gazetach. W artykule przedstawiono ustawodawstwo i praktykę w tym zakresie.

Słowa kluczowe: obwieszczenie o znalezieniu zwłok, postępowanie w sprawie znalezienia zwłok, Ordynacja Kryminalna Pruska (1805), Królestwo Polskie, „Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego” (1816–1830)

Summary

Corpse discovery notices in the light of “The Official Gazettes of Masovian Voivodeship” from 1816–1830

The corpse discovery notice is a public instrument for identifying a deceased person by forename and surname. In the Kingdom of Poland in the years 1816–1830, it was used primarily in criminal proceedings. Proceedings regarding the discovery of corpses were conducted on the basis of the provisions of The Prussian Criminal Ordinance Act of 1805. In the case of a declaration of corpse discovery, public authorities were to carry out specific activities under the provisions. If a deceased person’s forename and surname were unknown, the regulations provided for the obligation to make the relevant notices public by publishing them in gazettes. The article presents the legislation and practice in this field.

Key words: corpse discovery notice, corpse discovery proceedings, The Prussian Criminal Ordinance Act (1805), Kingdom of Poland (Congress Poland), “The Official Gazette of Masovian Voivodeship” (1816–1830)

Bibliografia / Bibliography
Źródła drukowane
Dekret z 26 lipca 1810 r., Dział I: Organizacya Sądów kryminalnych, Wydziałów Policyi poprawczej, i Sądów Policyjnych, „Dziennik Praw Księstwa Warszawskiego” 1811, t. II, nr 20.
„Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego” 1826, nr 3; 1827, nr 7; 1828, nr 16.
„Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego” 1816–1830.
„Gazeta Warszawska” 1816, dodatek drugi do nr 3, dodatek drugi do nr 4, dodatek drugi do nr 5; 1820, dodatek drugi do nr 3; 1825, dodatek do nr 1.
Komissya Rządowa Sprawiedliwości, Rozporządzenie, aby na czele protokołów czynności sądowo-lekarskich, zamieszczany był urząd osób prowadzących śledztwo i kwalifikacya lekarzy dopełniających obdukcyj, z 29 stycznia 1827 r., nr 141, [w:] Zbiór Przepisów Administracyjnych Królestwa Polskiego. Wydział Sprawiedliwości, cz. IIB: Organizacya sądownictwa karnego, t. XII: Przepisy dotyczące organizacyi sądownictwa karnego, Warszawa 1867, nr 177.
Ordynacya Kryminalna Pruska, tłum. I. Stawiarski, Warszawa 1828.
Zbiór Przepisów Administracyjnych Królestwa Polskiego. Wydział Sprawiedliwości, cz. IIB: Organizacya sądownictwa karnego, t. XI: Przepisy dotyczące organizacyi sądownictwa karnego, Warszawa 1867.

Opracowania
Heylman A., O sądownictwie w Królestwie Polskiem: wykład historyczny, Warszawa 1834.
Janicka D., O pionierach nauk kryminologicznych w Polsce, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2016, t. LXVIII, z. 1.
Kałwa D., Polska doby rozbiorów i międzywojenna, [w:] Obyczaje w Polsce. Od średniowiecza do czasów współczesnych, red. A. Chwalba, Warszawa 2005.
Kamińska P., List gończy w świetle „Dzienników Urzędowych Województwa Mazowieckiego” z lat 1816–1821, [w:] Nil nisi veritas. Księga dedykowana Profesorowi Jackowi Matuszewskiemu, red. M. Głuszak, D. Wiśniewska-Jóźwiak, Łódź 2016.
Kamińska P., Obwieszczenie administracyjne o rzeczach znalezionych lub odebranych w świetle praktyki urzędniczej w Królestwie Polskim w latach 1816–1830, [w:] Dzieje Biurokracji, t. 6, red. T. Bykowa, A. Górak, G. Smyk, Lublin 2016.
Karpińska M., Złodzieje, agenci, policyjni strażnicy… Przestępstwa pospolite w Warszawie 1815–1830, Warszawa 1999.
Konarski K., Warszawa w pierwszym jej stołecznym okresie, przy współpr. S. Konarskiego, Warszawa 1970.
Kutrzeba S., Historya ustroju Polski w zarysie, t. III: Po rozbiorach, cz. I, wyd. 2, Lwów 1920.
Machut-Kowalczyk J., Rola procesowa opinii biegłych lekarzy na przykładzie praktyki Sądu Policji Prostej Okręgu Zgierskiego w Królestwie Polskim w latach 1851–1870 [w:] Nil nisi Veritas. Księga dedykowana Profesorowi Jackowi Matuszewskiemu, red. M. Głuszak, D. Wiśniewska-Jóźwiak, Łódź 2016.
Małkowski K., Przepisy postępowania sądowego w sprawach karnych, Warszawa 1865.
Okolski A., Uwagi nad prawem o przymusowem wywłaszczeniu (dokończenie), „Przegląd Sądowy” 1869, t. II, z. 3.
Okolski A., Wykład prawa administracyjnego oraz prawa administracyjnego obowiązującego w Królestwie Polskiem, t. II, Warszawa 1882.
Przybyszewski S., O poradach w pismach urzędowych z początku XIX wieku, „Prace Językoznawcze UWM” 2005, z. VII.
Thorwald J., Stulecie detektywów: drogi i przygody kryminalistyki, tłum. K. Bunsch, W. Kragen, Kraków 2009.

Spis treści