Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego XXIV, Kraków 2021

Marcin Głuszak

dr, Uniwersytet Łódzki

ORCID: 0000-0002-1078-9012

Uniwersały Rady Nieustającej z lat 1775–1788. Część III: Materie ekonomiczne

s. 113-129

DOI: 10.48269/2450-6095-sdpipp-24-007

Streszczenie

Obok problematyki sądownictwa i prawa sądowego, materią najczęściej poruszaną w uniwersałach Rady Nieustającej były sprawy z zakresu ekonomii. Szczególny nacisk położono na kwestie funkcjonowania miast królewskich, znajdujących się pod dozorem Departamentu Policji Rady Nieustającej, w tym kontroli nad przebiegiem licytacji propinacyjnych. W pojedynczych uniwersałach Rada skupiła swoją uwagę m.in. na problematyce: infrastruktury drogowej, rolnictwa, leśnictwa, przemysłu surowcowego, handlu i skarbowości.

Słowa kluczowe: Rada Nieustająca, uniwersały, miasta królewskie, raporty miejskie, licytacje propinacyjne

Summary

Universals of the Permanent Council in 1775–1788. Part III: Economic matters

The matters most frequently discussed in the universals of the Permanent Council, apart from the issues of the judiciary and judicial law, were matters related to economics. Particular emphasis was placed on the functioning of royal cities under the supervision of the Police Department of the Permanent Council, including control over the course of propination auctions. In single universals, the Council focused its attention, among others, on the issues of road infrastructure, agriculture, forestry, the raw materials industry, trade and treasury.

Key words: The Permanent Council, universals, royal cities, city reports, propination auctions

Bibliografia / Bibliography
Źródła archiwalne
Archiwum Główne Akt Dawnych: tzw. Metryka Litewska, dział VII.
Źródła drukowane
Statut Wielkiego Księstwa Litewskiego, Wilno 1819.
Statuty Kazimierza Wielkiego, wyd. O. Balzer, Poznań 1947.
Volumina Constitutionum, t. II: 1550–1609, vol. 1: 1550–1585, red. S. Grodziski, I. Dwornicka, W. Uruszczak, Warszawa 2005.
Volumina Legum. Przedruk zbioru praw staraniem XX. Pijarów w Warszawie, od roku 1732 do roku 1782, wydanego, t. I, wyd. J. Ohryzko, Petersburg 1859.
Volumina Legum. Przedruk zbioru praw staraniem XX. Pijarów w Warszawie, od roku 1732 do roku 1782, wydanego, t. V, VII i VIII, wyd. J. Ohryzko, Petersburg 1860.
Zbiór rezolucji interpretacyjnych Rady Nieustającej z lat 1786–1788, oprac. M. Głuszak, Łódź 2014.
Zbiór rezolucyi Rady Nieustaiącey potrzebnych do wiadomości juryzdykcyi sądowych y obywatelów oboyga narodów od seymu 1776 do seymu 1782 zebrany, Warszawa 1785.
Zbiór rezolucyi Rady Nieustaiącey potrzebnych do wiadomosci juryzdykcyi sądowych y obywatelow oboyga narodow od seymu 1782 do seymu 1784 roku zebrany, Warszawa 1786.
Zbiór rezolucyi Rady Nieustaiącey potrzebnych do wiadomości juryzdykcyi sądowych y obywatelów oboyga narodow od seymu 1784 do seymu 1786 roku zebrany, Warszawa 1788.
Literatura
Bałtruszajtys G., Kompanie akcyjne w Polsce w drugiej połowie XVIII w. Z zagadnień początków prawa akcyjnego, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1959, t. XI, z. 2, s. 77–128.
Bałtruszajtys G., Z badań nad Komisjami Boni Ordinis. Płocka Komisja Dobrego Porządku, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1975, t. XXVII, z. 2, s. 221–227.
Bogucka M., Samsonowicz H., Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Wrocław 1986.
Czaja A., Między tronem, buławą a dworem petersburskim. Z dziejów Rady Nieustającej 1786–1789, Warszawa 1988.
Dąbkowski P., Prawo prywatne polskie, t. II, Lwów 1911.
Deresiewicz. J., Wielkopolskie komisje dobrego porządku, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1966, t. XVIII, z. 2, s. 155–213.
Głuszak M., Uniwersały Rady Nieustającej z lat 1775–1788. Część I: Charakterystyka ogólna, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2019, t. XXII, s. 37–49.
Głuszak M., Uniwersały Rady Nieustającej z lat 1775–1788. Część II: Ustrój sądownictwa i prawo sądowe, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2020, t. XXIII, s. 13–34.
Kaczmarczyk Z., Leśnodorski B., Historia państwa i prawa Polski, t. II, Warszawa 1968.
Korzon T., Wewnętrzne dzieje Polski za Stanisława Augusta (1764–1794). Badania historyczne ze stanowiska ekonomicznego i administracyjnego, t. I–IV, Kraków 1897.
Orgelbrand M., Słownik języka polskiego, Wilno 1861.
Rybarski R., Skarbowość Polski w dobie rozbiorów, Kraków 1937.
Serczyk W.A., Katarzyna II carowa Rosji, [wyd. 3], Wrocław 1989.
Srogosz T., Geneza i funkcjonowanie komisji dobrego porządku, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 1995, t. II, s. 152–163.
Zahorski A., Centralne instytucje policyjne w Polsce w dobie rozbiorów, przedm. B. Leśnodorski, Warszawa 1959 (Studia z Dziejów Polski w Okresie Oświecenia, nr 2).

Spis treści