Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego XXV, Kraków 2022

Eryk Zywert

student, Uniwersytet Łódzki

ORCID: 0000-0003-2172-2910

Moje wspomnienia Stanisława Srzednickiego jako źródło historyczne. Część I

s. 191-207

Loader Loading...
EAD Logo Taking too long?

Reload Reload document
| Open Open in new tab

Pobierz / Download /PDF/

DOI: 10.48269/2450-6095-sdpipp-25-010

Streszczenie

Moje wspomnienia Stanisława Srzednickiego są źródłem narracyjnym o nieustalonej wciąż przydatności w badaniach dziejów Królestwa Polskiego. Celem zaprezentowanych badań jest krytyka źródłowa pamiętnika w ramach trzech obszarów tematycznych wyznaczonych wybranymi wspomnieniami odnoszącymi się do rodziny (część I), kształcenia i kariery zawodowej pamiętnikarza (część II). Przeprowadzona analiza umożliwia ustalenie wiarygodności relacji Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego oraz pozwala wskazać dostrzeżone rozbieżności faktograficzne, określić ich skalę i wyjaśnić prawdopodobne przyczyny powstania. Rezultaty tej pracy dają podstawę do oceny przydatności Moich wspomnień jako źródła historycznego w badaniach nad drugą połową XIX w. i początkiem XX w. Naturalnym korelatem prowadzonych rozważań staje się zarys sylwetki Stanisława Srzednickiego – ważnego urzędnika sądowego Królestwa Polskiego, który odegrał niepoślednią rolę w polskim procesie państwo- i prawotwórczym II Rzeczypospolitej Polskiej.

Słowa kluczowe: Stanisław Srzednicki, Królestwo Polskie, Sąd Najwyższy, Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, pamiętnik, krytyka źródła historycznego

Summary

My Memoirs by Stanislaw Srzednicki as a historical source. Part I

My Memoirs by Stanislaw Srzednicki is a narrative source of yet undetermined usefulness in the study of the history of the Congress Kingdom of Poland. The purpose of the presented research is the source criticism of the memoir within the framework of three thematic areas designated by selected memories relating to family (part I), education and professional career of the memoirist (part II). The undertaken analysis enables determining the reliability of the First President of the Supreme Court’s account and allows indicating factual discrepancies, assessing their scale and explaining their probable causes. The results of this work provide a basis for evaluating the usefulness of My Memoirs as a historical source in the study of the second half of the 19th century and the beginning of the 20th century. A story of Stanislaw Srzednicki – an important court official of the Congress Kingdom of Poland who played an indispensable role in the Polish state- and law-making process of the Second Polish Republic – becomes a natural correlate of the conducted analysis.

Key words: Stanislaw Srzednicki, Congress Kingdom of Poland, Supreme Court, First President of the Supreme Court, diary, criticism of the historical source

Bibliografia / Bibliography

Źródła archiwalne
Archiwum Akt Nowych, zespół nr 1: „Tymczasowa Rada Stanu”, sygn. 78.
Archiwum Archidiecezjalne Warszawskie, zespół nr DP/M.I.: „Metrykalia do 1945 r.”, sygn. M.I.1347-a, M.I.1347-b.
Archiwum Diecezjalne Łowickie, „Bednary”, sygn. 30.
Archiwum Diecezjalne w Płocku, sygn. 915, 1722, 1795, 4967.
Archiwum Główne Akt Dawnych, zespół nr 496: „Materiały do herbarza Emiliana Szeligi Żernickiego”, sygn. 372.
Archiwum Narodowe w Krakowie, zespół nr 1200: „Akta stanu cywilnego Parafi i Rzymskokatolickiej w Wawrzeńczycach”, sygn. 139.
Archiwum Państwowe w Kielcach, zespół nr 1: „Rząd Gubernialny Radomski”, sygn. 506.
Archiwum Państwowe w Lublinie, zespół nr 1849: „Akta stanu cywilnego Parafi i Rzymskokatolickiej w Krasnymstawie”, sygn. 90.
Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim:
zespół nr 294: „Akta stanu cywilnego Parafi i Rzymskokatolickiej p.w. św. Jakuba w Piotrkowie”, sygn. 24, 26, 28, 31, 38, 73, 75.
zespół nr 542: „Zbiór Bonifacego i Benedykta Ostrzykowskich”, sygn. 1, 5, 6.
zespół nr 552: „Akta Stanisława Srzednickiego (1840–1925; prawnik, pierwszy Prezes Sądu Najwyższego)”, sygn. 2, 4, 5, 6, 8, 9.
Archiwum Państwowe w Płocku, zespół nr 340: „Akta stanu cywilnego gminy Blichowo”, sygn. 17.
Archiwum Państwowe w Radomiu:
zespół nr 103: „Akta notariusza radomskiego Wolskiego Piotra”, sygn. 11.
zespół nr 171: „Urząd Stanu Cywilnego Parafi i Rzymskokatolickiej Wolanów”, sygn. 1.
zespół nr 174: „Urząd Stanu Cywilnego Parafi i Rzymskokatolickiej Wsola”, sygn. 1.
Archiwum Państwowe w Warszawie:
zespół nr 158: „Akta stanu cywilnego parafi i rzymskokatolickiej św. Krzyża w Warszawie”, sygn. 17.
zespół nr 1219: „Akta stanu cywilnego parafi i rzymskokatolickiej Wszystkich Świętych w Warszawie”, sygn. 6, 102.
Archiwum Państwowe w Warszawie Oddział w Grodzisku Mazowieckim:
zespół nr 546: „Akta stanu cywilnego Parafi i Rzymskokatolickiej w Zakroczymiu”, sygn. 9, 19, 20.
Archiwum Państwowe w Warszawie Oddział w Mławie:
zespół nr 136: „Akta stanu cywilnego Parafi i Rzymskokatolickiej w Ciechanowie”, sygn. 24.
zespół nr 154: „Akta stanu cywilnego Parafi i Rzymskokatolickiej w Zeńboku”, sygn. 15.
Archiwum Państwowe w Warszawie Oddział w Pułtusku:
zespół nr 1: „Archiwum konwentu płocko-pułtuskiego benedyktynów”, sygn. 354.
zespół nr 104: „Akta stanu cywilnego Parafi i Rzymskokatolickiej w Przasnyszu”, sygn. 50.
Kancelaria Parafi i Rzymskokatolickiej pw. Znalezienia Krzyża Świętego i św. Andrzeja Apostoła w Końskowoli:
Liber Baptisatorum.
Liber Matrimoniorum.
Liber Mortuorum.
Źródła drukowane
Elektorów poczet którzy niegdyś głosowali na elektów Jana Kazimierza roku 1648, Jana III roku 1674, Augusta II roku 1697 i Stanisława Augusta roku 1764, najjaśniejszych królów polskich, wielkich książąt litewskich, itd., itd., itd., ułożył i wydał O. Zaprzaniec z Siemuszowéj Pietruski, nakładem Kajetana Jabłońskiego, Lwów 1845.
Herbarz rodzin szlacheckich Królestwa Polskiego najwyżéj zatwierdzony, cz. 1 [red. N.I. Pawliszczew], Warszawa 1853.
Mickiewicz A., Livre des pèlerins polonais, traduit du polonais d’Adam Mickiewicz, par le comte Ch. de Montalembert, suivi d’un Hymne à la Pologne, par F. de La Mennais, Eugène Renduel, Paris 1833.
Pomian-Srzednicki S., Moje wspomnienia, t. I–III, red. A. Ruta, Fundacja im. Stanisława Pomian-Srzednickiego, Łódź 2018.
Rocznik Towarzystwa Historyczno-Literackiego w Paryżu. Rok 1868, Księgarnia Luksemburska, Paryż 1869.
Święcicki J., Pamiętnik ostatniego dowódcy pułku 4 piechoty liniowej, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1982.
Źernicki-Szeliga [!] E. von, Der polniſche Adel und die demselben hinzugetretenen andersländiſchen Adelsfamilien. General-Verzeichniss, Bd. II, Verlag von Henri Grand, Hamburg 1900.
Prasa
„Kurjer Warszawski”, nr 70 z 13 marca 1843 r.; nr 149 z 8 czerwca 1846 r.
„Gazeta Codzienna”, nr 71 z 14 marca 1843 r.
Opracowania
Battelli A., Przedmowa od Fundacji, [w:] S. Pomian-Srzednicki, Moje wspomnienia, t. I, red. A. Ruta, Fundacja im. Stanisława Pomian-Srzednickiego, Łódź 2018, s. 5–6.
Janicka M., Edukacja kobiet na ziemiach polskich na przełomie XVIII i XIX wieku, mps dysertacji doktorskiej, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2017.
Korobowicz A., Srzednicki Stanisław Tadeusz, [w:] Polski Słownik Biograficzny, red. H. Markiewicz, t. LXI, Warszawa–Kraków 2002, s. 246–247.
Pokorzyńska E., Z dziejów introligatorstwa warszawskiego XIX i 1. połowy XX wieku, mps dysertacji doktorskiej, Uniwersytet Śląski, Katowice 2009.