Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego XXVI, Kraków 2023
Joanna Machut-Kowalczyk
dr, adiunkt, Uniwersytet Łódzki
ORCID: 0000-0003-0733-7709
Tryb zwoływania rad familijnych opiek „mniejszych” na podstawie akt łódzkiego i zgierskiego magistratu do 1876 roku
s. 35-47
Pobierz / Download /PDF/
DOI: 10.48269/2450-6095-sdpipp-26-002
Streszczenie
Rady familijne dla opiek „mniejszych” zwoływane były przez prezydentów albo burmistrzów (w miastach) oraz wójtów (na wsi). Akta pupilarne zachowane w Archiwum Państwowym w Łodzi dostarczają informacji o zwoływaniu tych organów przez burmistrzów i prezydentów w Łodzi i Zgierzu w latach 1825–1876. W praktyce bardzo często rady familijne odbywały się bez wcześniejszego wyznaczenia terminu. Nawet w przypadku wyznaczenia terminu posiedzenia, suplikanci chętnie sami informowali i zbierali członków rady familijnej. Zapozwy magistrat wystawiał bardzo rzadko. Uproszczona procedura mogła mieć wpływ na zmniejszenie kosztów postępowania.
Słowa kluczowe: rada familijna, opieka, Prezydent Miasta Łodzi, Kodeks Cywilny Królestwa Polskiego, sąd pokoju, Królestwo Polskie
Summary
Convening procedure of the family councils for the „minor” guardianships based on the magistrates’ files from Łódź and Zgierz until 1876
Family councils for the „minor” guardianships were convened by presidents or mayors (in the cities) and mayors (in the countryside). Custodial files in the State Archive in Łódź inform us about convening family councils by presidents and mayors in Łódź and Zgierz in years 1825–1876. Conveying family councils without prior notice was a common practice. Even when the date of meeting was set in advance, the supplicants gladly informed and gathered members of the family councils by themselves. Official calls were set up by magistrate very rarely. Simplified procedure could result in reduction of the proceedings costs.
Key words: family council, guardianship, President of Łódź, Civil Code of the Kingdom of Poland, court of peace, Kingdom of Poland
Źródła archiwalne
Archiwum Państwowe w Łodzi:
zespół nr 221: „Akta Miasta Łodzi”, sygn. 653, 985, 986, 987, 1012, 1013, 1062–1443.
zespół nr 2136: „Akta Miasta Zgierza”, sygn. 427–431.
Źródła drukowane
Dziennik Praw Królestwa Polskiego, 1825, t. 10.
Dziennik Praw Królestwa Polskiego, 1829, t. 12.
Kodeks Cywilny Królestwa Polskiego (Prawo z R. 1825) objaśniony motywami do prawa i jurysprudencyą, zebrał J. Walewski, ks. I, Warszawa 1872.
Zawadzki S., Prawo cywilne obowiązujące w Królestwie Polskiém, t. I, Warszawa 1860.
Zgierz – źródła do dziejów miasta w XIX i XX w., oprac. M. Bandurka, Towarzystwo Przyjaciół Zgierza, Urząd Miasta Zgierza, Łódź 1976
Opracowania
Bieda J., Machut-Kowalczyk J., Doradca i opiekun przydany w świetle Kodeksu Cywilnego Królestwa Polskiego – podobieństwa i różnice, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2012, t. XV, s. 87–95.
Fiszbak J., Historia Łodzi w nazwach ukryta. O możliwości i potrzebie integracji różnych dziedzin kształcenia szkolnego na lekcjach edukacji regionalnej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2005, t. 7, nr 2, s. 197–217.
Flatt O., Opis Miasta Łodzi pod względem historycznym, statystycznym i przemysłowym, Warszawa 1853.
Hube K., Prawo Cywilne obowiązujące w guberniach Królestwa Polskiego, Warszawa 1877.
Machut-Kowalczyk J., Dokumentowanie czynności przy opiekach „mniejszych” przez łódzki magistrat w latach 1832–1876, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2022, t. XXV, s. 159–173.
Machut-Kowalczyk J., Dzieje opieki na ziemiach polskich, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2010, t. XIII, s. 57–73.
Machut-Kowalczyk J., Kurator z powodu ciąży w świetle akt Sądu Pokoju Powiatu Łęczyckiego i Sądu Pokoju w Łodzi w latach 1809–1876, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2016, t. 68, z. 2, s. 167–181.
Machut-Kowalczyk J., Rada familijna pod powagą sądu pokoju w świetle akt łęczyckich, zgierskich i łódzkich z lat 1809–1876, Wydawnictwo Head Republic, Łódź 2014.
Machut-Kowalczyk J., Ustalanie składu rady familijnej na podstawie Kodeksu Napoleona na obszarze działania łęczyckiego sądu pokoju, „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2011, t. XIV, s. 183–197.
Milewski J., O opiekach, ustanawianych przez sądy gminne, „Gazeta Sądowa Warszawska” 1882, nr 38, s. 299–300.
Tkaczuk M., Rada familijna jako instytucja systemu opieki w Polsce w XIX i w XX w., [w:] Rodzina w naukach prawnych, red. M. Tkaczuk, R. Jaworska-Stankiewicz, Uniwersytet Szczeciński. Wydział Prawa i Administracji, Szczecin 2012, s. 179–196.